Kag Valayo , काग भलायो, कौभल्ली, Semecarpus anacardium ~ NepalAyurveds.com

Saturday

Kag Valayo , काग भलायो, कौभल्ली, Semecarpus anacardium

यो ३०-४० फिट अग्लो हुन्छ र भक्यामिलोझैँ फल्छ । यो लामो पात हाँगा भएको समशीतोष्ण हावापानीमा पाइन्छ। गुण-धर्म : टर्रो-पिरो-परपराउने र स्वभाव : गरम । औषधीय उपयोग : यसको सबै भाग गौमूत्रमा पाक गरी छालाका रोगमा लगाउने, कान पाकेमा कानमा राख्ने, सुन्निएकोमा लेपन गर्दा सन्चो बनाउँछ। यसको काष्ठसार पोलेको कालो खरानीमा तीन - पाँच पाने रक्सी

मोलेर साँधेपछि बिजुली बारुद बनाउने प्रचलन छ। कसैले अष्टांश भाग गन्धक मिश्रण गर्छन्। यसको फलको तेलले सुन्निएको र दाँत दर्दमा लाभ पुऱ्याउँछ । यसको काठ इन्धन कार्यमा कम खर्चिलो मानिन्छ । यसको सर्वाङ्ग अर्क र भस्म मिसाएर दल्नाले छालाका समस्त रोग हटाउँछ ।

परिचय

काग भलायो (Semecarpus anacardium) नेपालमा पाइने एक औषधीय गुण भएको वनस्पति हो। यो वनस्पति ३०-४० फिट अग्लो हुन्छ र यसले भक्यामिलोझैँ फल फल्छ। यो लामो पात र हाँगा भएको वनस्पति हो जुन समशीतोष्ण हावापानीमा पाइन्छ। यसलाई कौभल्ली पनि भनिन्छ। यो वनस्पति नेपालका विभिन्न भागहरूमा पाइन्छ र यसको विभिन्न भागहरू औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको फल, बोक्रा, पात, र जरा सबै औषधीय गुणले भरपूर छन्।

गुणधर्म

काग भलायोको स्वाद टर्रो-पिरो र परपराउने हुन्छ। यसको स्वभाव गरम मानिन्छ। यसले शरीरमा गरमी प्रदान गर्छ र विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको फलमा विषालु तत्व पनि हुन्छ, त्यसैले यसलाई सावधानीपूर्वक प्रयोग गर्नुपर्छ। यसको फलको तेल, बोक्रा, र पातहरूमा एन्टी-इन्फ्लामेटरी, एन्टी-ब्याक्टेरियल, र एन्टी-फंगल गुणहरू पाइन्छन्।

औषधीय उपयोग

काग भलायोको विभिन्न भागहरू विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको सबै भाग गौमूत्रमा पाक गरी छालाका रोगहरूमा लगाउने गरिन्छ। यसले छालाका विभिन्न समस्याहरू जस्तै खटिरा, एक्जिमा, र दादलाई निको पार्छ। कान पाकेमा यसको तेल कानमा राख्ने गरिन्छ जसले कानको पाकेको रोगलाई निको पार्छ। सुन्निएकोमा यसको लेपन गर्दा सन्चो बनाउँछ। यसको फलको तेलले सुन्निएको र दाँत दर्दमा लाभ पुऱ्याउँछ। यसको काष्ठसार पोलेको कालो खरानीमा तीन-पाँच पाने रक्सी मोलेर साँधेपछि बिजुली बारुद बनाउने प्रचलन छ। कसैले अष्टांश भाग गन्धक मिश्रण गर्छन्। यसको सर्वाङ्ग अर्क र भस्म मिसाएर दल्नाले छालाका समस्त रोग हटाउँछ।

प्रयोग विधि

काग भलायोको प्रयोग विभिन्न तरिकाले गरिन्छ। यसको फलको तेल बनाउनका लागि फलहरू सुकाएर तेल निकालिन्छ। यसको तेललाई छालाका रोगहरूमा लगाउने गरिन्छ। यसको बोक्रा र पातहरू पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ र यो काढा विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको काष्ठसार पोलेर खरानी बनाइन्छ र यसलाई रक्सीमा मोलेर बिजुली बारुद बनाउने काममा प्रयोग गरिन्छ। यसको सर्वाङ्ग अर्क र भस्म बनाएर दल्नाले छालाका समस्त रोगहरू हटाउन सकिन्छ।

तयारी

काग भलायोको तयारी विभिन्न तरिकाले गरिन्छ। यसको फलको तेल बनाउनका लागि फलहरू सुकाएर तेल निकालिन्छ। यसको बोक्रा र पातहरू पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ। यसको काष्ठसार पोलेर खरानी बनाइन्छ। यसको सर्वाङ्ग अर्क बनाउनका लागि यसको विभिन्न भागहरू गौमूत्रमा पाक गरिन्छ। यसको भस्म बनाउनका लागि यसको विभिन्न भागहरू जलाएर खरानी बनाइन्छ।

लाभ

काग भलायोले विभिन्न रोगहरूको उपचारमा ठूलो भूमिका खेल्छ। यसले छालाका रोगहरू, कानको रोग, सुन्निएको, दाँत दर्द, र अन्य विभिन्न रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसको तेलले छालाका रोगहरू जस्तै खटिरा, एक्जिमा, र दादलाई निको पार्छ। यसको काढाले पेटका रोगहरू जस्तै अल्सर, ग्यास्ट्रिक, र अपचलाई निको पार्छ। यसको काष्ठसारले बिजुली बारुद बनाउने काममा मद्दत गर्छ। यसको सर्वाङ्ग अर्क र भस्मले छालाका समस्त रोगहरू हटाउँछ।

निष्कर्ष

काग भलायो (Semecarpus anacardium) नेपालमा पाइने एक महत्त्वपूर्ण औषधीय वनस्पति हो। यसले विभिन्न रोगहरूको उपचारमा ठूलो भूमिका खेल्छ। यसको फल, बोक्रा, पात, र जरा सबै औषधीय गुणले भरपूर छन्। यसले छालाका रोगहरू, कानको रोग, सुन्निएको, दाँत दर्द, र अन्य विभिन्न रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसको तेल, काढा, र भस्मले विभिन्न रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसको काष्ठसारले बिजुली बारुद बनाउने काममा मद्दत गर्छ। यसरी काग भलायोले मानव जीवनमा ठूलो योगदान दिन्छ। यसको सही प्रयोगले विभिन्न रोगहरूबाट मुक्ति पाउन सकिन्छ। त्यसैले यसको संरक्षण र सही प्रयोगलाई बढावा दिनुपर्छ।

Introduction

Kag Valayo, scientifically known as Semecarpus anacardium, is a medium to large deciduous tree that grows up to 30-40 feet tall. Commonly known in Nepali as काग भलायो or कौभल्ली, this tree is found predominantly in subtropical regions, thriving in temperate climates. The plant is recognized for its elongated leaves and branches, and its fruits resemble those of the Bhakyamilo tree. Traditionally, various parts of Kag Valayo have been used in Ayurvedic and traditional medicine due to their potent therapeutic properties.

Properties

Kag Valayo is known for its distinctive taste and sensory effects. The tree exhibits the following characteristics:

Taste: Astringent, pungent, and sharp.
Nature: It has a warming (hot) effect on the body.

The plant is rich in bioactive compounds like flavonoids, phenolic compounds, and essential oils, which contribute to its medicinal properties. The fruit contains an oil that is highly valued for its therapeutic uses.

Advantages

The numerous health benefits of Kag Valayo make it an essential herb in traditional healing practices:

Skin Health: The plant’s extracts are beneficial for various skin diseases, including eczema, psoriasis, and fungal infections.
Anti-inflammatory Properties: It helps reduce inflammation when applied externally.
Pain Relief: The oil derived from the fruit alleviates toothache and muscle swelling.
Immune System Support: The herb boosts immunity and enhances the body’s ability to fight infections.
Fuel Source: Its wood is considered an inexpensive fuel source in rural areas.

Uses

Different parts of Kag Valayo serve various medicinal purposes:

Skin Disorders: The bark, leaves, and fruit are processed in cow urine and applied to the skin to treat infections, irritation, and chronic skin conditions.
Ear Infections: The processed extract is used as ear drops to soothe and heal infected ears.
Swelling Relief: A paste made from the plant is applied to swollen areas for quick relief.
Toothache: The oil from the fruit is applied to relieve pain and reduce inflammation in the gums.
Barood Preparation: Traditionally, a black ash from burned wood, mixed with alcohol and sulfur in certain proportions, has been used to create explosives like homemade gunpowder.

Using Method

The application methods of Kag Valayo vary based on the intended use:

For Skin Diseases: Boil the parts of the plant in cow urine and apply the solution directly to the affected area.
For Ear Infections: Processed extracts are carefully placed into the ear to relieve infection and inflammation.
For Swelling: Create a thick paste from the bark and leaves, and apply it as a poultice on the swollen area.
For Toothache: Gently apply a few drops of the fruit oil to the affected tooth or gum area.

Preparation

Extract Preparation for Skin Disorders:

Boil the bark, leaves, or fruit of Kag Valayo in cow urine.
Allow the mixture to cool before applying it directly to skin conditions.

Fruit Oil Extraction:

The oil is extracted by pressing the ripe fruits.
It can be applied directly to swollen areas or mixed with other natural oils for added benefits.

Traditional Barood Mixture:

Burn the wood to obtain black ash.
Mix the ash with three to five parts of alcohol and a small amount of sulfur.
This mixture was historically used for making explosive compounds, though such practices are discouraged today due to safety concerns.

Conclusion

Kag Valayo (Semecarpus anacardium) is a versatile herb with deep roots in traditional Nepali medicine. Its various parts—bark, leaves, fruit, and oil—offer numerous health benefits, particularly for skin ailments, pain relief, and inflammation reduction. Beyond its medicinal uses, the wood serves as an affordable fuel source in rural communities.

While the plant holds great therapeutic potential, it is essential to handle it carefully, as certain compounds can be toxic if misused. Always consult with a healthcare practitioner before using any part of Kag Valayo for medicinal purposes. As modern science continues to explore its benefits, this traditional herb remains an invaluable part of Nepal’s rich botanical heritage.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :