Kaalo Jatamasi, कालो जटामासी, कृष्णमासी, Black Jatamasi, Nardostachys species, ~ NepalAyurveds.com

Saturday

Kaalo Jatamasi, कालो जटामासी, कृष्णमासी, Black Jatamasi, Nardostachys species,

यो एक फिट अग्लो, कालो जरा, कालो फुल्ने ३५००-४५०० मिटरतिर पाइन्छ । यो प्रशस्त सुगन्ध दिने, तितो, पिरो, टर्रो र ठन्डा प्रकृति हुन्छ । यसले रक्तदोष र मानसिकविकार, समस्त विषदोष आदिमा विशेष लाभ पुऱ्याउँछ। यसले अपस्मार, मृगी, पागलपन, उच्चरक्तचाप, तनाव, दिमागी गर्मी, स्मृतिनाश आदिमा धेरै राम्रो गुण- प्रभाव देखाउँछ । मात्रा : ३-५ ग्राम, अर्क : १०-१५ ग्राम, काँढापानी १ गिलास, अत्तर ३-५ थोपा २-३ पटक ।

परिचय

कालो जटामासी (Nardostachys jatamansi) एक औषधीय गुण भएको वनस्पति हो जुन हिमालयी क्षेत्रमा

पाइन्छ। यो ३५०० देखि ४५०० मिटरको उचाईमा पाइने गर्छ। यसको वैज्ञानिक नाम Nardostachys jatamansi हो। यसलाई कृष्णमासी, ब्ल्याक जटामासी जस्ता नामले पनि चिनिन्छ। यो एक फिट अग्लो, कालो जरा र कालो फुल्ने बोट हो। यसको सुगन्ध धेरै प्रशस्त हुन्छ र यो तितो, पिरो, टर्रो र ठन्डा प्रकृतिको हुन्छ। यसले धेरै प्रकारका रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ।

गुणधर्म

कालो जटामासीमा धेरै औषधीय गुणहरू छन्। यसमा एन्टी-इन्फ्लामेटरी, एन्टी-ब्याक्टेरियल, एन्टी-फंगल, एन्टी-ओक्सिडेन्ट, एन्टी-स्पाज्मोडिक, र सेडेटिभ गुणहरू पाइन्छन्। यसले मानसिक तनाव, उच्च रक्तचाप, मृगी, अपस्मार, पागलपन, दिमागी गर्मी, स्मृतिनाश जस्ता रोगहरूमा विशेष गरी लाभ पुर्याउँछ। यसले रक्तदोष र विषदोषलाई पनि नाश गर्ने गुण राख्छ।

लाभ

कालो जटामासीले धेरै प्रकारका रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ। यसले मानसिक तनाव, उच्च रक्तचाप, मृगी, अपस्मार, पागलपन, दिमागी गर्मी, स्मृतिनाश जस्ता रोगहरूमा विशेष गरी लाभ पुर्याउँछ। यसले रक्तदोष र विषदोषलाई पनि नाश गर्ने गुण राख्छ। यसले मानिसको मस्तिष्कलाई शान्त पार्ने, निद्रा ल्याउने, र मानसिक स्वास्थ्यलाई सुधार गर्ने गुण पनि राख्छ।

प्रयोग विधि

कालो जटामासी विभिन्न प्रकारले प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको जरा, पात, र फूलहरू प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको मात्रा ३-५ ग्राम, अर्क १०-१५ ग्राम, काँढापानी १ गिलास, अत्तर ३-५ थोपा २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसलाई चूर्ण, काढा, अर्क, र तेलको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।

तयारी विधि

कालो जटामासीको चूर्ण तयार गर्नको लागि यसको जरालाई सुकाएर पिँधेर चूर्ण बनाउन सकिन्छ। यसको काढा तयार गर्नको लागि यसको जरालाई पानीमा उमालेर काढा बनाउन सकिन्छ। यसको अर्क तयार गर्नको लागि यसको जरालाई पानीमा उमालेर अर्क बनाउन सकिन्छ। यसको तेल तयार गर्नको लागि यसको जरालाई तेलमा उमालेर तेल बनाउन सकिन्छ।

निष्कर्ष

कालो जटामासी एक धेरै औषधीय गुण भएको वनस्पति हो जुन धेरै प्रकारका रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ। यसले मानसिक तनाव, उच्च रक्तचाप, मृगी, अपस्मार, पागलपन, दिमागी गर्मी, स्मृतिनाश जस्ता रोगहरूमा विशेष गरी लाभ पुर्याउँछ। यसले रक्तदोष र विषदोषलाई पनि नाश गर्ने गुण राख्छ। यसलाई विभिन्न प्रकारले प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको चूर्ण, काढा, अर्क, र तेलको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसले मानिसको मस्तिष्कलाई शान्त पार्ने, निद्रा ल्याउने, र मानसिक स्वास्थ्यलाई सुधार गर्ने गुण पनि राख्छ। यसैले कालो जटामासी एक महत्त्वपूर्ण औषधीय वनस्पति हो जसले धेरै प्रकारका रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ।

Nardostachys jatamansi, commonly known as Black Jatamansi, is a perennial herb renowned for its therapeutic properties. Native to the Himalayan regions of Nepal, India, and China, this plant thrives at altitudes ranging from 3,000 to 5,000 meters. It is characterized by its aromatic rhizomes, which have been utilized for centuries in traditional medicine systems such as Ayurveda and Unani.

Botanical Description

Black Jatamansi is a small, perennial, rhizomatous herb that grows to a height of approximately one meter. The plant bears pink, bell-shaped flowers and has a hairy, dwarf, and herbaceous appearance. Its rhizomes are dark-colored and emit a strong, pleasant fragrance. These rhizomes are the primary source of the plant's medicinal properties.

Phytochemical Composition

The therapeutic potential of Nardostachys jatamansi is attributed to its rich phytochemical profile. Key constituents include sesquiterpenes such as jatamansone (also known as nardostachone), nardosinone, and other compounds like actinidine. These compounds contribute to the plant's diverse pharmacological activities, including antifungal, antimicrobial, antioxidant, hepatoprotective, and cardioprotective properties.

Traditional and Modern Uses

In traditional medicine, Black Jatamansi has been employed to address a variety of health conditions:

Neurological Disorders: The herb is used to treat epilepsy, hysteria, syncope, convulsions, and mental weakness. Studies suggest that its antioxidant properties may play a role in mitigating oxidative stress associated with these conditions.
Insomnia and Anxiety: Black Jatamansi acts as a brain tonic, aiding in the improvement of memory and cognitive functions. Its calming effects make it beneficial in managing anxiety and insomnia.
Skin and Hair Health: The herb's antifungal and antioxidant activities make it useful in managing skin infections and preventing signs of aging. Additionally, it promotes hair growth by increasing follicular size and prolonging the hair growth phase.

Dosage and Administration

The appropriate dosage of Black Jatamansi varies based on the form and intended use:

Powder: A typical dose ranges from 3 to 5 grams, taken once or twice daily.
Extract: 10 to 15 grams per day is commonly recommended.
Decoction: Prepared by boiling the rhizome in water, with a usual dose of one glass taken 2 to 3 times daily.
Essential Oil: Applied topically, 3 to 5 drops can be used for skin or hair applications.

It's essential to consult with a healthcare professional before starting any new herbal regimen to determine the appropriate dosage and ensure safety.

Preparation Methods

Black Jatamansi can be utilized in various forms:

Powder: The dried rhizome is finely ground and can be mixed with honey or warm water for consumption.
Decoction: Boil the dried rhizome in water for several minutes, then strain and drink the liquid.
Infusion: Steep the dried herb in hot water for a few minutes before consuming.
Oil: The essential oil extracted from the rhizome can be diluted with a carrier oil for topical application on the skin or scalp.

Conclusion

Nardostachys jatamansi, or Black Jatamansi, is a versatile herb with a rich history in traditional medicine. Its diverse therapeutic properties make it valuable in managing neurological disorders, promoting skin and hair health, and alleviating anxiety and insomnia. As with any medicinal herb, it is crucial to use Black Jatamansi under the guidance of a qualified healthcare professional to ensure its safe and effective application.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :