.webp)
यो झाडी २०००-३८०० मिटरमा पाइन्छ । यसको फूल हरियोमा सेतो / प्याजी हुन्छ र फलमा बीज रहन्छ। यसको सर्वाङ्ग धूलो-स्वरस वटीले पित्तरोग, पखाला, कमलपित्त, पेट दुख्ने, ज्वर, कान दुख्ने - पाक्ने आदि सन्चो गराउँछ। मात्रा : ३-५ ग्राम २-३ पटक । यसको काँढापानी १/१ माना, अर्क २० - ३० ग्राम
परिचय
कालीकोसा
(Cynanchum auriculatum) एक
प्रकारको औषधीय गुण भएको वनस्पति
हो। यो एस्क्लेपियाडेसी (Asclepiadaceae) परिवारमा पर्छ। यो झाडी नेपालका
विभिन्न हिमाली र उप-हिमाली
क्षेत्रहरूमा पाइन्छ। यसको औषधीय गुणका
कारण यो परम्परागत चिकित्सामा
धेरै प्रयोग गरिन्छ। यसले विभिन्न रोगहरूको
उपचारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।
नेपाल र अन्य देशहरूमा
उपलब्धता
कालीकोसा
नेपालको २००० देखि ३८००
मिटरको उचाइमा पाइन्छ। यो विशेष गरी
हिमाली क्षेत्रहरू जस्तै मनाङ, मुस्ताङ, डोल्पा, रसुवा लगायतका जिल्लाहरूमा पाइन्छ। यसको प्राकृतिक वासस्थान
ठण्डा र अर्ध-ठण्डा
क्षेत्रहरू हुन्। नेपाल बाहेक यो भारत, चीन,
तिब्बत, र भूटान जस्ता
देशहरूमा पनि पाइन्छ। यो
वनस्पति विशेष गरी पहाडी र
हिमाली क्षेत्रहरूमा प्राकृतिक रूपमा उम्रन्छ।
शारीरिक गुणहरू
कालीकोसा
एउटा झाडीदार वनस्पति हो। यसको उचाइ
१ देखि २ मिटरसम्म
हुन सक्छ। यसको पातहरू साधारणतया
लामा र अण्डाकार हुन्छन्।
यसको फूलहरू हरियोमा सेतो वा प्याजी
रंगका हुन्छन्। फूलहरू साना र गुच्छामा
फुल्छन्। यसको फलहरूमा बीज
हुन्छन्, जुन पाकेपछि फुट्छन्
र बीजहरू बाहिर निस्कन्छन्। यसको जरा मोटो
र गहिरो रंगको हुन्छ, जसमा औषधीय गुणहरू
धेरै हुन्छन्।
औषधीय गुणहरू
कालीकोसा
धेरै औषधीय गुणहरूले भरिपूर्ण छ। यसको सर्वाङ्ग
(जरा, पात, फूल, फल)
धूलो, स्वरस, वटी, अर्क आदि
बनाउन प्रयोग गरिन्छ। यसले पित्तरोग, पखाला,
कमलपित्त, पेट दुख्ने, ज्वर,
कान दुख्ने, कान पाक्ने जस्ता
रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसले शरीरको प्रतिरोधात्मक
क्षमता बढाउन मद्दत गर्छ र विभिन्न
संक्रमणहरूबाट बचाउँछ।
फाइदाहरू
कालीकोसाको
प्रयोगले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू
प्रदान गर्छ। यसले पाचन प्रणालीलाई
सुधार गर्छ, ज्वर घटाउँछ, र
शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्छ। यसले कान सम्बन्धी
समस्याहरू जस्तै कान दुख्ने र
पाक्नेलाई पनि राम्रोसँग नियन्त्रण
गर्छ। यसले पित्त सम्बन्धी
समस्याहरू जस्तै पित्तरोग र कमलपित्तलाई पनि
नियन्त्रण गर्छ। यसले शरीरको सामान्य
कार्यप्रणालीलाई सुधार गर्छ र रोग
प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ।
प्रयोग विधि
कालीकोसालाई
विभिन्न रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको
जरा, पात, फूल, र
फलहरू धूलो, स्वरस, वटी, र अर्क
बनाउन प्रयोग गरिन्छ। यसको धूलो ३-५ ग्राम मात्रामा
दिनमा २-३ पटक
सेवन गर्न सकिन्छ। यसको
काँढापानी १/१ माना
मात्रामा पिउनाले धेरै रोगहरूमा लाभदायक
हुन्छ। यसको अर्क २०-३० ग्राम मात्रामा
पिउनाले पनि धेरै फाइदा
हुन्छ। यसको टुक्रा चुस्नाले
पनि छिटो लाभ पुग्छ।
खेती, संग्रह र संरक्षण
कालीकोसा
प्राकृतिक रूपमा उम्रने वनस्पति हो। यसलाई खेती
गर्न पनि सकिन्छ। यसको
खेतीका लागि ठण्डा र
अर्ध-ठण्डा क्षेत्रहरू उपयुक्त हुन्छन्। यसको बीउबाट रोप्न
सकिन्छ। यसको जरा, पात,
फूल, र फलहरू संग्रह
गरी सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसलाई
सुकाएपछि एयरटाइट कन्टेनरमा राख्नुपर्छ र ठूलो समयसम्म
प्रयोग गर्न सकिन्छ।
निष्कर्ष
कालीकोसा
(Cynanchum auriculatum) एक
महत्त्वपूर्ण औषधीय वनस्पति हो। यसले विभिन्न
रोगहरूको उपचारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यो नेपालका हिमाली
र उप-हिमाली क्षेत्रहरूमा
प्राकृतिक रूपमा पाइन्छ। यसको धूलो, स्वरस,
वटी, र अर्क बनाएर
विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्न सकिन्छ। यसले
पित्तरोग, पखाला, कमलपित्त, पेट दुख्ने, ज्वर,
कान दुख्ने, कान पाक्ने जस्ता
समस्याहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसको प्रयोगले शरीरको
प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन मद्दत गर्छ र विभिन्न
संक्रमणहरूबाट बचाउँछ। यसलाई खेती गरी संग्रह
र संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसरी
कालीकोसा परम्परागत चिकित्सामा एक महत्त्वपूर्ण औषधीय
वनस्पति हो।
Introduction
Cynanchum auriculatum, known locally in Nepal as "कालीकोसा" (KaaliKosa),
is a perennial climbing vine belonging to the Apocynaceae family. This plant is
recognized for its medicinal properties and has been utilized in traditional
medicine across various cultures. In China, it's referred to as "niu pi xiao"
(牛皮消),
which translates to "leather eater," possibly alluding to its robust
nature or traditional uses.
Availability in Nepal and Other Countries
Cynanchum auriculatum thrives in temperate and tropical
regions of Asia. In Nepal, it is commonly found at elevations ranging from
2,000 to 3,800 meters, particularly in mountainous shrubland terrains. Beyond
Nepal, its distribution extends to China, especially in the Sichuan, Xizang,
and Yunnan provinces, as well as Bhutan, northern India, and Pakistan,
including the Kashmir region.
Physical Properties
This climbing vine features distinctive greenish-white or
pale pink flowers that bloom between June and August. Following the flowering
period, it produces fruits containing seeds from August to December. The
plant's tuberous roots are notable for their medicinal value and are often
harvested for therapeutic applications.
Medicinal Properties
Cynanchum auriculatum has been traditionally used to treat
various ailments. Its applications include addressing digestive disorders such
as anorexia, enteritis, dysentery, and indigestion. Additionally, studies have
highlighted its anti-inflammatory, antioxidant, and immunomodulatory effects,
primarily attributed to the polysaccharides present in the plant.
The plant also exhibits cytotoxic properties against certain
cancer cell lines, suggesting potential anticancer benefits.
Advantages and Uses
The therapeutic advantages of Cynanchum auriculatum are
diverse:
- Digestive
Health: Traditionally used to alleviate conditions like indigestion,
enteritis, and dysentery.
- Immune
System Support: Compounds in the plant may enhance immunity by
improving the phagocytic activity of macrophages.
- Antioxidant
Properties: The plant contains phenolic compounds that contribute to
its antioxidant activity, which can help in neutralizing harmful free
radicals in the body.
- Anticancer
Potential: Certain compounds, such as C21-steroidal glycosides, have
shown cytotoxic and apoptosis-inducing properties against specific cancer
cell lines.
Using Methods
Traditionally, various parts of Cynanchum auriculatum are
prepared and administered in specific ways:
- Powdered
Form: The whole plant can be dried and ground into a powder. A typical
dosage is 3-5 grams, taken 2-3 times daily. This preparation is used to
address conditions like digestive disorders, fever, and earaches.
- Decoction:
A concoction made by boiling the plant material in water. Consuming 20-30
grams of this decoction or chewing small pieces of the root is believed to
provide quick relief from ailments.
Harvesting and Preservation
The optimal time for harvesting Cynanchum auriculatum is
during the late autumn to early winter months when the plant's active compounds
are at their peak. The tuberous roots, being the primary medicinal component,
should be carefully excavated to prevent damage. Post-harvest, the roots are
cleaned thoroughly to remove soil and other impurities. They are then sliced
into uniform pieces and dried in a well-ventilated, shaded area to preserve
their medicinal properties. Once completely dried, the roots should be stored
in airtight containers, away from moisture and direct sunlight, to maintain
their efficacy over time.
Conclusion
Cynanchum auriculatum, or KaaliKosa, stands as a testament
to the rich heritage of traditional medicine in Nepal and other Asian
countries. Its wide range of medicinal properties, from aiding digestion to
potential anticancer effects, underscores its significance in herbal remedies.
Proper harvesting and preservation techniques are crucial to ensure the plant's
therapeutic benefits are retained. As with any medicinal herb, it's essential
to consult with healthcare professionals before incorporating it into treatment
regimens to ensure safety and efficacy.
दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties
Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root
काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview
गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance
पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance
बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties
ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies
सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties
काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :
Kaaulo, काउलो, कोह, नाकेम, नेपाली अर्जुन, Kaulo Arjuna, Machilus dutbiei
Kaalo Punarnawaa, कालो पुनर्नवा, Black Patagon
Seti Kareli, सेती करेली, तितेकरेली राम्री, तिताकरेल, Bitter Gourd
Thulo Pahelo Kapaas, ठूलो पहेँलो कपास बिरुवा, Cotton Yellow, Gossypiun birsutam
Kapas, कपास, सूत्रपुष्प, Cotton, Gossypiun herbaceum
Thulo Karkalo, ठूलो कर्कलो, मानकन्द, माने Gaint Taro, Alocaria species
Alocaria speciesThulo Karkaloठूलो कर्कलोमानकन्दमाने Gaint Taro
Katahar, कटहर, Artocarpus beterophyllus
Bans Bata Baneko Kaagaj, बाँसबाट बनेको कागज, Paper From Bamboo
Nepali Speaking Practice through Books in Hindi and English
Master Hindi Speaking Through Indian Schools: Practical Phrases with Nepali and English Translations
Master Hindi Speaking with Indian Railways: Practical Phrases with Nepali and English Translations
Learn Nepali with Mobile Phone Conversations including Hindi and English Translations
Master Hindi Speaking: Practice Through Movie information with Nepali and English Translations
Famous poem Of Upendra Subba उपेन्द्र सुब्बाका केही कबिताहरु
Some Top poem of Pandit Udayananda Aryal पं. उदयानन्द अर्ज्यालका केही कबिताहरु
Some Top Poem Of Ishwar Ballav, ईश्वरवल्लभका केही चर्चित कबिताहरु
Some Best Poem of Indira Prasai इन्दिरा प्रसाईका केही कबिताहरु
Some Best Poem Of Aahuti आहुतिका केही कबिताहरु
Some Beautiful Poem Of Momila मोमिलाका केही उत्कृष्ट कबिताहरु
Top Ten Poems Of R M Dangol आर. एम. डङ्गोल का केही कबिताहरु
Some Beautiful Poem Of Ashesh Malla अशेष मल्लका केही कबिताहरु
Some Best Poem Of Ambar Gurung अम्बर गुरुङका केही कबिताहरु
Top Ten Poems Of Amar Giri अमर गिरीका १० कबिताहरु
Some Best Poem Of Kedarman vyathit केदारमान व्यथितका केही कबिताहरु
Chhapakkai Phula PHulyo Nepali Song By Singers Kiran Gajmer, Melina Rai
Kunai Batoa Timi Yeklai -BY singers Itu Jojiju, Ram Bhakta Jojiju
Maaya Raichha Ra By singer Kali Prasad Baskota, Sadeekshya Kattel
Manoj Raj Songs Lyrics "Kaliyug Ma Nasha" "Aaja Bholi" "Yasto Euta Katha Raichha"
Nepali Lyrics Of Unko Priti Pahile Ho Ki By Singer : Prabin Bedwal, Rachana Rimal
Nira Singer : Kali Prasad Baskota
Rabin Sharma Top songs lyrics and chords collection
Sanjeev Singh All Hits songs lyrics and chords collection
Top three Song Lyrics Of Sukmit Gurung "Pal Pal Timrai" "O Mero Priyatam" "Chiso Batas Le"
