Seto Kaaiyo, माइलो काँगियो, सेतो काइँयो, Pavetta species

 

यो १०-१५ फिट अग्लो, सेतो चैततिर फुल्ने, पात लाम्चो १८०० मिटरसम्ममा पाइन्छ । गुण-धर्म : टर्रो र स्वभाव : गरम । यसले पखाला, खोकी, छाती दर्द, ज्वर, रुघा - पिनास, गानोगोला आदि ठीक गर्छ । मात्रा : १/१ चम्चा लेदो/चूर्ण, १/१ माना काँढापानी, २५-१५ ग्राम अर्क २-३ पटक ।

परिचय

सेतो काइँयो (Pavetta species  ) एक औषधीय गुण भएको बोट हो जुन नेपाल लगायत दक्षिण एसियाली मुलुकहरूमा पाइन्छ। यो बोट १०-१५ फिट अग्लो हुन्छ र चैत महिनामा सेतो फूल फुल्छ। यसको पात लाम्चो हुन्छ र यो १८०० मिटरको उचाईसम्म पाइन्छ। सेतो काइँयोले विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्ने गुण राख्छ, जस्तै पखाला, खोकी, छाती दर्द, ज्वरो, रुघा-पिनास, गानोगोला आदि। यसले शरीरलाई गरम पार्छ र विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता

सेतो काइँयो नेपालको तराई देखि पहाडी क्षेत्रहरूमा विशेष गरी १८०० मिटरको उचाईसम्म पाइन्छ। यो बोट नेपालका विभिन्न जिल्लाहरूमा प्राकृतिक रूपमा उम्रिन्छ। यसको अतिरिक्त, यो भारत, बंगलादेश, श्रीलंका, म्यानमार लगायत अन्य दक्षिण एसियाली देशहरूमा पनि पाइन्छ। यो बोट निजी बगैंचाहरूमा पनि रोपिने गरिन्छ किनभने यसको औषधीय महत्व धेरै उच्च छ।

भौतिक गुणहरू

सेतो काइँयोको बोट १०-१५ फिट अग्लो हुन्छ। यसको पात लाम्चो र चिल्लो हुन्छ। यसको फूल सेतो रंगको हुन्छ र चैत महिनामा फुल्छ। यसको फूलहरू साना र सुगन्धित हुन्छन्। यसको बोक्रा पातलो र खैरो रंगको हुन्छ। यसको फल सानो र गोलाकार हुन्छ, जुन पाकेपछि कालो रंगको हुन्छ। यसको जरा पनि औषधीय गुणले भरिपूर्ण हुन्छ।

औषधीय गुणहरू

सेतो काइँयोले विभिन्न औषधीय गुणहरू राख्छ। यसले पखाला, खोकी, छाती दर्द, ज्वरो, रुघा-पिनास, गानोगोला जस्ता रोगहरूको उपचार गर्ने क्षमता राख्छ। यसले शरीरलाई गरम पार्छ र विभिन्न संक्रमणहरूबाट बचाउँछ। यसले पाचन प्रणालीलाई मजबूत बनाउँछ र शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्छ। यसले रक्त परिसंचरणलाई सुधार गर्छ र शरीरको प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ।

फाइदाहरू

सेतो काइँयोले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्छ। यसले पखाला र खोकी जस्ता समस्याहरूको उपचार गर्छ। यसले छाती दर्द र ज्वरोलाई कम गर्छ। यसले रुघा-पिनास र गानोगोला जस्ता संक्रमणहरूबाट बचाउँछ। यसले पाचन प्रणालीलाई सुधार गर्छ र शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्छ। यसले रक्त परिसंचरणलाई सुधार गर्छ र शरीरको प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ। यसले तनाव र चिन्ता कम गर्छ र मानसिक स्वास्थ्यलाई सुधार गर्छ।

प्रयोग विधि

सेतो काइँयोलाई विभिन्न तरिकाहरूले प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरू औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको पातलाई पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ र खोकी, ज्वरो र रुघा-पिनासको उपचारका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको बोक्रालाई पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ र पखाला र छाती दर्दको उपचारका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको जरालाई पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ र गानोगोला जस्ता संक्रमणहरूको उपचारका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको फूलहरूलाई पानीमा उमालेर काढा बनाइन्छ र तनाव र चिन्ता कम गर्न प्रयोग गरिन्छ।

मात्रा

सेतो काइँयोको प्रयोग गर्दा मात्राको ध्यान दिनुपर्छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरूको काढा बनाउँदा १/१ चम्चा लेदो वा चूर्ण प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको काढा बनाउँदा १/१ माना काँढापानी प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको अर्क बनाउँदा २५-१५ ग्राम प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको काढा वा अर्कलाई दिनमा २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ।

उत्पादन र संरक्षण

सेतो काइँयोको उत्पादन र संरक्षण गर्न धेरै सजिलो छ। यसको बीउलाई बगैंचामा रोप्न सकिन्छ। यसको बोटलाई नियमित रूपमा पानी र खाद्य प्रदान गर्नुपर्छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरूको संरक्षण गर्न धेरै सजिलो छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरूलाई छायामा सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसले यसको औषधीय गुणहरू कायम राख्छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरूलाई एयरटाइट कन्टेनरमा राखेर संरक्षण गर्न सकिन्छ।

निष्कर्ष

सेतो काइँयो (Pavetta species  ) एक महत्त्वपूर्ण औषधीय बोट हो जुन नेपाल लगायत दक्षिण एसियाली मुलुकहरूमा पाइन्छ। यसले विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्ने गुण राख्छ। यसले पखाला, खोकी, छाती दर्द, ज्वरो, रुघा-पिनास, गानोगोला जस्ता रोगहरूको उपचार गर्छ। यसले शरीरलाई गरम पार्छ र विभिन्न संक्रमणहरूबाट बचाउँछ। यसले पाचन प्रणालीलाई मजबूत बनाउँछ र शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्छ। यसले रक्त परिसंचरणलाई सुधार गर्छ र शरीरको प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ। यसले तनाव र चिन्ता कम गर्छ र मानसिक स्वास्थ्यलाई सुधार गर्छ। यसको पात, बोक्रा, जरा र फूलहरू औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिन्छ। यसको उत्पादन र संरक्षण गर्न धेरै सजिलो छ। यसले यसको औषधीय गुणहरू कायम राख्छ। यसरी, सेतो काइँयो एक महत्त्वपूर्ण औषधीय बोट हो जसले विभिन्न स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्छ।

 

Introduction

Pavetta species , commonly known as "Seto Kaaiyo" in Nepal, is a flowering shrub belonging to the Rubiaceae family. This plant is notable for its medicinal properties and is utilized in various traditional healing practices across its native regions.

Availability in Nepal and Other Countries

Pavetta species  is indigenous to South and Southeast Asia, thriving in countries such as India, Sri Lanka, Thailand, and Nepal. In Nepal, it is found at elevations up to 1,800 meters, particularly in regions with suitable climatic conditions. The plant's adaptability allows it to grow in diverse environments across these countries.

Physical Properties

This shrub typically reaches heights of 10 to 15 feet. It features elongated leaves and produces white flowers around the month of Chait (March-April). The plant's physical characteristics make it easily identifiable in its natural habitat.

Medicinal Properties

Pavetta species  possesses a range of medicinal properties that have been recognized in traditional medicine:

• Antibacterial and Antiviral: Extracts from the plant have demonstrated antibacterial and antiviral activities, making it useful in combating infections.
• Anti-inflammatory and Analgesic: The plant exhibits anti-inflammatory and pain-relieving properties, aiding in the treatment of conditions like rheumatism and general inflammation.
• Antioxidant: Pavetta species  contains compounds with antioxidant properties, which help in neutralizing harmful free radicals in the body.
• Hepatoprotective: The plant has been reported to have protective effects on the liver, contributing to its use in treating liver-related ailments.

Advantages and Uses

The medicinal advantages of Pavetta species  are diverse:

• Digestive Health: The plant is used to treat intestinal obstructions and constipation, promoting better digestive function.
• Respiratory Relief: It is employed in alleviating coughs and chest pains, providing relief from respiratory discomforts.
• Fever Reduction: The plant's properties make it effective in reducing fevers and related symptoms.
• Urinary Health: Pavetta species  is utilized in treating urinary diseases and acts as a diuretic, supporting urinary tract health.

Using Methods

Traditional methods of using Pavetta species  include:

• Decoction: Boiling the leaves or roots to create a decoction for internal consumption, aiding in the treatment of various ailments.
• Powder: Drying and grinding parts of the plant into a powder, which can be mixed with water or other liquids for consumption.
• Paste: Grinding fresh leaves into a paste for topical application to address skin conditions or localized pain.

Harvesting and Preservation

For optimal medicinal efficacy, Pavetta species  should be harvested during its flowering season, typically around March-April. Proper drying techniques are essential to preserve its active compounds. Storing the dried plant material in airtight containers away from direct sunlight helps maintain its medicinal properties over time.

Conclusion

Pavetta species , or Seto Kaaiyo, is a valuable medicinal plant with a rich history in traditional medicine across South and Southeast Asia. Its wide range of therapeutic properties underscores its importance in natural healing practices. Proper harvesting and preservation methods ensure that its benefits remain accessible for various medicinal applications.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस  Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ  Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :

Kaaulo, काउलो, कोह, नाकेम, नेपाली अर्जुन, Kaulo Arjuna, Machilus dutbiei

Kaalo Punarnawaa, कालो पुनर्नवा, Black Patagon

Seti Kareli, सेती करेली, तितेकरेली राम्री, तिताकरेल, Bitter Gourd

Thulo Pahelo Kapaas, ठूलो पहेँलो कपास बिरुवा, Cotton Yellow, Gossypiun birsutam

Kapas, कपास, सूत्रपुष्प, Cotton, Gossypiun herbaceum

Thulo Karkalo, ठूलो कर्कलो, मानकन्द, माने Gaint Taro, Alocaria species

Alocaria speciesThulo Karkaloठूलो कर्कलोमानकन्दमाने Gaint Taro

Katahar, कटहर, Artocarpus beterophyllus

 Bans Bata Baneko Kaagaj, बाँसबाट बनेको कागज, Paper From Bamboo
Nepali Speaking Practice through Books in Hindi and English

Master Hindi Speaking Through Indian Schools: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Master Hindi Speaking with Indian Railways: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Learn Nepali with Mobile Phone Conversations including Hindi and English Translations

Master Hindi Speaking: Practice Through Movie information with Nepali and English Translations

Famous poem Of Upendra Subba उपेन्द्र सुब्बाका केही कबिताहरु

Some Top poem of Pandit Udayananda Aryal पं. उदयानन्द अर्ज्यालका केही कबिताहरु

Some Top Poem Of Ishwar Ballav, ईश्वरवल्लभका केही चर्चित कबिताहरु

Some Best Poem of Indira Prasai इन्दिरा प्रसाईका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Aahuti आहुतिका केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Momila मोमिलाका केही उत्कृष्ट कबिताहरु

Top Ten Poems Of R M Dangol आर. एम. डङ्गोल का केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Ashesh Malla अशेष मल्लका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Ambar Gurung अम्बर गुरुङका केही कबिताहरु

Top Ten Poems Of Amar Giri अमर गिरीका १० कबिताहरु

Some Best Poem Of Kedarman vyathit केदारमान व्यथितका केही कबिताहरु

 
Chhapakkai Phula PHulyo Nepali Song By Singers Kiran Gajmer, Melina Rai

Kunai Batoa Timi Yeklai -BY singers Itu Jojiju, Ram Bhakta Jojiju

Maaya Raichha Ra By singer Kali Prasad Baskota, Sadeekshya Kattel

Manoj Raj Songs Lyrics "Kaliyug Ma Nasha" "Aaja Bholi" "Yasto Euta Katha Raichha"

Nepali Lyrics Of Unko Priti Pahile Ho Ki By Singer : Prabin Bedwal, Rachana Rimal

Nira Singer : Kali Prasad Baskota

Rabin Sharma Top songs lyrics and chords collection

Raj Sigdel Top Seven Songs Lyrics " Yo Ta Jaali Sahar Ho" " Aankhama Kunai Sapana" " Chwassa Bijhne Timro Maya" "Chwassa Bijhne Timro Maya" " Bhulna Khojera Pani"

Sanjeev Singh All Hits songs lyrics and chords collection

Top three Song Lyrics Of Sukmit Gurung "Pal Pal Timrai" "O Mero Priyatam" "Chiso Batas Le"

-Singer - Aananda Karki

1974 AD Band All Songs Lyrics with Chords Including " Hidda Hiddai " and "Dherai Dherai Aauchha Manama"

Seto Kaaiyo, माइलो काँगियो, सेतो काइँयो, Pavetta species – Read More

Pahelo Kagiyo, पहेँलो कागियो, अतिबला, Abutilon indicum

 

यो सानो बिरुवा असोजमा पहेँलो फुल्ने १८०० मिटरसम्ममा पाइन्छ । गुण-धर्म : स्वाद टर्रो र स्वभाव गरम । यसको पात खोकी, पखाला, सुजाक, छाती दर्द, ज्वर आदिमा प्रयोग गर्दा लाभ मिल्छ । यसको जराले पेटको घाउ र ज्वरमा हित गर्छ, यसको बीजले पेट सफा गर्छ र अर्शमा लाभ पुयाउँछ । मात्रा : १/१ चम्चा पात र जरा, बीज १-२ ग्राम, १ / १ माना काँढापानी, १०-२० ग्राम अर्क २-३ पटक । यो पुरानो रूखमा हुने चोप रसायन,

त्रिदोषशामक, जीवनीयतत्त्वरक्षक, एचआइभी / एड्समा उपयोगी, रक्तक्यान्सरमा लाभदायक मानिन्छ ।

परिचय

पहेँलो कागियो (अतिबला, Abutilon indicum) एक औषधीय गुण भएको सानो बिरुवा हो जुन नेपाल लगायत विभिन्न देशहरूमा पाइन्छ। यसलाई अंग्रेजीमा "Indian Mallow" भनिन्छ। यो बिरुवा असोज महिनामा पहेँलो फूल फुल्ने गर्दछ र यसको औषधीय गुणका कारण धेरै रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको वैज्ञानिक नाम Abutilon indicum हो र यो Malvaceae परिवारमा पर्छ। यसको पात, जरा, बीज, र फूल सबै औषधीय गुणले भरपूर हुन्छन्।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता

पहेँलो कागियो नेपालको तराई, पहाड, र हिमाली क्षेत्रहरूमा १८०० मिटर सम्मको उचाईमा पाइन्छ। यो बिरुवा असोज महिनामा फूल फुल्ने गर्दछ र यसको फूल पहेँलो हुन्छ। नेपालका साथै यो भारत, बंगलादेश, श्रीलंका, पाकिस्तान, र अन्य एसियाली देशहरूमा पनि पाइन्छ। यो बिरुवा जंगल, बाटो किनारा, खाली ठाउँहरूमा स्वतः उम्रन्छ।

शारीरिक गुण

पहेँलो कागियोको बिरुवा सानो आकारको हुन्छ। यसको पात हरियो र कोमल हुन्छ भने फूल पहेँलो र आकर्षक हुन्छ। यसको जरा पातको तुलनामा धेरै गहिरो हुन्छ र यसले माटोमा गाडिएको हुन्छ। यसको बीज सानो र गोलाकार हुन्छ। यसको बोट १ देखि २ मिटर सम्म अग्लो हुन सक्छ। यसको फूल र पातमा औषधीय गुणहरू भरिएका हुन्छन्।

औषधीय गुण

पहेँलो कागियोमा धेरै औषधीय गुणहरू पाइन्छन्। यसको स्वाद टर्रो र स्वभाव गरम हुन्छ। यसले शरीरमा त्रिदोष (वात, पित्त, कफ) लाई शान्त गर्छ। यसको पातले खोकी, पखाला, सुजाक, छाती दर्द, ज्वर आदि रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ। यसको जराले पेटको घाउ र ज्वरमा हित गर्छ। यसको बीजले पेट सफा गर्छ र अर्श (पाइल्स) मा लाभ पुयाउँछ। यसले रक्त क्यान्सर र एचआइभी/एड्स जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ।

फाइदा

पहेँलो कागियोको धेरै फाइदाहरू छन्। यसले शरीरमा रोग प्रतिरोधक क्षमता बढाउँछ। यसले पेट सम्बन्धी समस्याहरू जस्तै पेट दुखाई, अपच, अल्सर आदिमा लाभदायक हुन्छ। यसले ज्वर, खोकी, र छाती दर्दमा पनि राम्रो असर गर्छ। यसले रक्त शुद्ध गर्छ र रक्त क्यान्सर जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ। यसले त्रिदोषलाई शान्त गर्छ र शरीरलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ।

प्रयोग विधि

पहेँलो कागियोको पात, जरा, र बीज सबै औषधीय गुणले भरपूर हुन्छन्। यसको पातलाई पानीमा उमालेर काढा बनाएर खोकी, पखाला, र ज्वरमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको जरालाई पानीमा उमालेर पेटको घाउ र ज्वरमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको बीजलाई पानीमा उमालेर पेट सफा गर्न र अर्शमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको मात्रा १/१ चम्चा पात र जरा, बीज १-२ ग्राम, १/१ माना काँढापानी, १०-२० ग्राम अर्क २-३ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ।

खेती, संग्रह र संरक्षण

पहेँलो कागियोको खेती गर्न सजिलो छ। यो बिरुवा धेरै माटो र जलवायुमा उम्रन सक्छ। यसलाई बीजबाट वा काटेर लगाउन सकिन्छ। यसको पात, जरा, र बीजलाई संग्रह गरेर सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर ठूलो मात्रामा संग्रह गरेर राख्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर पछि एयरटाइट कन्टेनरमा राख्नु पर्छ ताकि यसको औषधीय गुणहरू कायम रहन सकून्।

निष्कर्ष

पहेँलो कागियो (अतिबला, Abutilon indicum) एक धेरै गुणकारी औषधीय बिरुवा हो। यसले धेरै रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ। यसले खोकी, पखाला, ज्वर, पेटको घाउ, र अर्श जस्ता रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ। यसले रक्त क्यान्सर र एचआइभी/एड्स जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभदायक हुन सक्छ। यसको प्रयोग विधि सजिलो छ र यसलाई धेरै ठाउँमा पाइन्छ। यसको खेती, संग्रह, र संरक्षण गर्न सजिलो छ। यसरी पहेँलो कागियोले मानव जीवनमा धेरै लाभदायक भूमिका खेल्छ र यसको प्रयोगले धेरै रोगहरूबाट बच्न सकिन्छ।

Abutilon indicum, commonly known as Indian mallow or 'Atibala' in Sanskrit, is a small shrub belonging to the Malvaceae family. In Nepal, it is referred to as 'Seto Pahelo Kagiyo' or 'Pahelo Kagiyo'. This plant has been recognized for its medicinal properties across various traditional medicine systems.

Availability in Nepal and Other Countries

Abutilon indicum thrives in tropical and subtropical regions. In Nepal, it is commonly found up to elevations of 1,800 meters, particularly blooming with yellow flowers during the month of Ashoj (September-October). Beyond Nepal, this species is distributed across countries like India, Sri Lanka, China, Thailand, and Vietnam.

Physical Properties

This plant is a subshrub, reaching heights between 1 to 2.5 meters. It is highly branched with grayish, hairy petioles measuring 2-4 cm. The flowers are solitary, axillary, and yellow, measuring 2-2.5 cm in diameter. The fruit is black, flat, and about 1.5 cm in diameter, containing reniform (kidney-shaped) seeds.

Medicinal Properties

Abutilon indicum has been extensively used in traditional medicine as a laxative, emollient, analgesic, anti-diabetic, anti-inflammatory, and blood tonic agent. It is also employed in the treatment of leprosy, urinary diseases, jaundice, piles, relieving thirst, cleaning wounds and ulcers, vaginal infections, diarrhea, rheumatism, mumps, pulmonary tuberculosis, bronchitis, allergies, blood dysentery, and certain nervous and ear problems.

Advantages and Uses

The various parts of Abutilon indicum offer multiple health benefits:

• Leaves: Used to treat ulcers, headaches, gonorrhea, and bladder infections.
• Roots: Employed as a diuretic and in the treatment of leprosy.
• Seeds: Serve as a laxative, diuretic, and emollient; powdered seeds are ingested to treat dysentery and stomach ache.
• Flowers: Traditionally used to increase semen in men.

Using Methods

Traditional applications of Abutilon indicum include:

• Leaf Paste: Applied to ulcers, boils, and skin burns.
• Root Decoction: Used as a tea to treat urinary incontinence, dysentery, and fever.
• Seed Powder: Consumed to alleviate dysentery and stomach aches.

Harvesting and Preservation

The plant is typically harvested during its flowering season in Ashoj (September-October). After collection, the plant parts are cleaned and dried in a shaded area to preserve their medicinal properties. Once dried, they are stored in airtight containers away from direct sunlight and moisture to maintain their efficacy.

Conclusion

Abutilon indicum, or 'Seto Pahelo Kagiyo' in Nepal, is a versatile medicinal plant with a rich history in traditional medicine. Its wide range of applications, from treating common ailments like coughs and fevers to more severe conditions such as leprosy and jaundice, highlights its significance in herbal medicine. Proper harvesting and preservation techniques ensure that its therapeutic properties are retained, allowing communities to continue benefiting from this valuable plant.

 

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस  Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ  Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :

Kaaulo, काउलो, कोह, नाकेम, नेपाली अर्जुन, Kaulo Arjuna, Machilus dutbiei

Kaalo Punarnawaa, कालो पुनर्नवा, Black Patagon

Seti Kareli, सेती करेली, तितेकरेली राम्री, तिताकरेल, Bitter Gourd

Thulo Pahelo Kapaas, ठूलो पहेँलो कपास बिरुवा, Cotton Yellow, Gossypiun birsutam

Kapas, कपास, सूत्रपुष्प, Cotton, Gossypiun herbaceum

Thulo Karkalo, ठूलो कर्कलो, मानकन्द, माने Gaint Taro, Alocaria species

Alocaria speciesThulo Karkaloठूलो कर्कलोमानकन्दमाने Gaint Taro

Katahar, कटहर, Artocarpus beterophyllus

 Bans Bata Baneko Kaagaj, बाँसबाट बनेको कागज, Paper From Bamboo
Nepali Speaking Practice through Books in Hindi and English

Master Hindi Speaking Through Indian Schools: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Master Hindi Speaking with Indian Railways: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Learn Nepali with Mobile Phone Conversations including Hindi and English Translations

Master Hindi Speaking: Practice Through Movie information with Nepali and English Translations

Famous poem Of Upendra Subba उपेन्द्र सुब्बाका केही कबिताहरु

Some Top poem of Pandit Udayananda Aryal पं. उदयानन्द अर्ज्यालका केही कबिताहरु

Some Top Poem Of Ishwar Ballav, ईश्वरवल्लभका केही चर्चित कबिताहरु

Some Best Poem of Indira Prasai इन्दिरा प्रसाईका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Aahuti आहुतिका केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Momila मोमिलाका केही उत्कृष्ट कबिताहरु

Top Ten Poems Of R M Dangol आर. एम. डङ्गोल का केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Ashesh Malla अशेष मल्लका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Ambar Gurung अम्बर गुरुङका केही कबिताहरु

Top Ten Poems Of Amar Giri अमर गिरीका १० कबिताहरु

Some Best Poem Of Kedarman vyathit केदारमान व्यथितका केही कबिताहरु

 
Chhapakkai Phula PHulyo Nepali Song By Singers Kiran Gajmer, Melina Rai

Kunai Batoa Timi Yeklai -BY singers Itu Jojiju, Ram Bhakta Jojiju

Maaya Raichha Ra By singer Kali Prasad Baskota, Sadeekshya Kattel

Manoj Raj Songs Lyrics "Kaliyug Ma Nasha" "Aaja Bholi" "Yasto Euta Katha Raichha"

Nepali Lyrics Of Unko Priti Pahile Ho Ki By Singer : Prabin Bedwal, Rachana Rimal

Nira Singer : Kali Prasad Baskota

Rabin Sharma Top songs lyrics and chords collection

Raj Sigdel Top Seven Songs Lyrics " Yo Ta Jaali Sahar Ho" " Aankhama Kunai Sapana" " Chwassa Bijhne Timro Maya" "Chwassa Bijhne Timro Maya" " Bhulna Khojera Pani"

Sanjeev Singh All Hits songs lyrics and chords collection

Top three Song Lyrics Of Sukmit Gurung "Pal Pal Timrai" "O Mero Priyatam" "Chiso Batas Le"

-Singer - Aananda Karki

1974 AD Band All Songs Lyrics with Chords Including " Hidda Hiddai " and "Dherai Dherai Aauchha Manama"

Pahelo Kagiyo, पहेँलो कागियो, अतिबला, Abutilon indicum – Read More

Seto Kaauso, सेतो काउसो, श्वेतक्रौंच, बानरी, Mucuna pruriens

 

यो १८०० मिटरसम्ममा पाइन्छ भने गर्मी स्थानमा असल फल्छ । धेरै मानिस काउसोको झुस सुन्नासाथ डराउँछन्। यो साउनतिर फुल्छ र मङ्सिरमा पाक्छ । यसको गेडा पौष्टिकको रूपमा प्रयोग गरिन्छ । यसले शक्तिप्रदान गर्छ, बल भर्छ, प्रशस्त प्रोटिन र भिटामिन हुन्छ । यसले जोर्नीवाथ, स्नायुगत नसा दर्द, कमजोरीपन, धातु पातलो, प्रदर, रज- शुक्रदोष हटाउँछ । मात्रा : ३-५ ग्राम लेदो / चूर्ण १/१ माना काँढापानी, ३० - ५० ग्राम

अर्क ३-५ पटक ।

परिचय

सेतो काउसो (Mucuna pruriens) एक औषधीय र पौष्टिक गुण भएको वनस्पति हो। यसलाई अंग्रेजीमा Velvet Bean भनिन्छ भने नेपालीमा यसलाई सेतो काउसो, श्वेतक्रौंच, वा बानरी पनि भनिन्छ। यो वनस्पति नेपालका विभिन्न भू-भागमा पाइन्छ र यसको गेडा पौष्टिक तत्वले भरपूर हुन्छ। सेतो काउसोले शारीरिक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ भने यसमा प्रोटिन, भिटामिन, र अन्य पौष्टिक तत्वहरू प्रशस्त मात्रामा पाइन्छन्। यसले धेरै रोगहरूको उपचारमा पनि महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता

सेतो काउसो नेपालको तराई देखि पहाडी क्षेत्रसम्म, विशेष गरी १८०० मिटरको उचाइसम्म पाइन्छ। यो गर्मी जलवायु भएका स्थानहरूमा राम्रोसँग फलफूल्ने गर्छ। नेपालका साथै यो भारत, बांग्लादेश, श्रीलंका, अफ्रिका, र दक्षिण अमेरिकाका केही देशहरूमा पनि पाइन्छ। यसले विभिन्न जलवायु र माटोको प्रकारमा अनुकूलन गर्न सक्छ, जसले गर्दा यो विश्वभर फैलिएको छ।

भौतिक गुणहरू

सेतो काउसोको बोट लहरेदार हुन्छ र यसको पातहरू ठूला हुन्छन्। यसको फूल सेतो वा बैंगनी रंगको हुन्छ भने यसको फल पाकेपछि पहेँलो रंगको हुन्छ। यसको गेडा सेतो रंगको हुन्छ र यसमा रौंहरू हुन्छन् जसले छोएमा खटकाउने गर्छ। यसको गेडा पौष्टिक तत्वले भरपूर हुन्छ र यसलाई धेरै औषधीय प्रयोजनहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

औषधीय गुणहरू

सेतो काउसोमा धेरै औषधीय गुणहरू पाइन्छन्। यसमा प्रोटिन, भिटामिन, मिनरल, र अन्य पौष्टिक तत्वहरू प्रशस्त मात्रामा पाइन्छन्। यसले शारीरिक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ र बल प्रदान गर्छ। यसले जोर्नीवाथ, स्नायुगत नसा दर्द, कमजोरी, धातु पातलो हुनु, प्रदर, रज-शुक्रदोष जस्ता रोगहरूको उपचारमा प्रभावकारी हुन्छ। यसले मानिसको प्रतिरोधात्मक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ र शरीरलाई स्वस्थ राख्छ।

फाइदाहरू

सेतो काउसोले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू प्रदान गर्छ। यसले शारीरिक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ र बल प्रदान गर्छ। यसमा प्रोटिन र भिटामिन प्रशस्त मात्रामा पाइन्छ, जसले गर्दा यो शरीरको पोषणमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसले जोर्नीवाथ, स्नायुगत नसा दर्द, कमजोरी, धातु पातलो हुनु, प्रदर, रज-शुक्रदोष जस्ता रोगहरूको उपचारमा प्रभावकारी हुन्छ। यसले मानिसको प्रतिरोधात्मक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ र शरीरलाई स्वस्थ राख्छ।

प्रयोग विधि

सेतो काउसोलाई विभिन्न तरिकाहरूले प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको गेडालाई पौष्टिकको रूपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसको चूर्ण बनाएर पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ। ३-५ ग्राम लेदो वा चूर्ण १/१ माना काँढापानीमा मिसाएर खान सकिन्छ। यसको अर्क ३०-५० ग्राम लिएर दिनमा ३-५ पटक प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसले शरीरलाई शक्ति प्रदान गर्छ र धेरै रोगहरूको उपचारमा मद्दत गर्छ।

खेती, उत्पादन र संरक्षण

सेतो काउसोको खेती गर्मी जलवायु भएका स्थानहरूमा गर्न सकिन्छ। यसलाई साउन महिनामा रोप्ने गरिन्छ र यो मङ्सिर महिनामा पाक्छ। यसको गेडा पाकेपछि तोक्ने गरिन्छ र यसलाई सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर चूर्ण बनाएर राख्न सकिन्छ वा यसलाई ताजै प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसलाई सुकाएर राख्दा यसको पौष्टिक तत्वहरू कायम रहन्छन्।

निष्कर्ष

सेतो काउसो एक महत्त्वपूर्ण औषधीय र पौष्टिक वनस्पति हो। यसले शारीरिक शक्ति बढाउन मद्दत गर्छ र धेरै रोगहरूको उपचारमा प्रभावकारी हुन्छ। यो नेपालका साथै विश्वका अन्य देशहरूमा पनि पाइन्छ। यसको गेडा पौष्टिक तत्वले भरपूर हुन्छ र यसलाई विभिन्न तरिकाहरूले प्रयोग गर्न सकिन्छ। सेतो काउसोको खेती गर्न सकिन्छ र यसलाई सुकाएर संरक्षण गर्न सकिन्छ। यसले मानिसको स्वास्थ्यलाई धेरै फाइदा पुर्याउँछ र यसको प्रयोगले शरीरलाई स्वस्थ राख्न मद्दत गर्छ।

Introduction

Mucuna pruriens, commonly known as the velvet bean, cowhage, or 'सेतो काउसो' in Nepali, is a tropical legume renowned for its medicinal properties. In Sanskrit, it is referred to as 'श्वेतक्रौंच' or 'बानरी'. This plant has been integral to traditional medicine systems, particularly Ayurveda, for centuries. It is celebrated for its potential to address various health conditions, from neurological disorders to reproductive health issues.

Availability in Nepal and Other Countries

Mucuna pruriens thrives in tropical and subtropical regions worldwide. In Nepal, it is found at elevations up to 1,800 meters, flourishing especially in warmer areas. Beyond Nepal, this plant is prevalent in countries across Asia, Africa, and the Caribbean. In India, particularly in the state of Karnataka, it is known as 'Nasugunni'. Its adaptability allows it to grow in diverse environmental conditions, making it accessible in various parts of the world.

Physical Properties

Mucuna pruriens is a climbing vine characterized by its trifoliate leaves and distinctive seed pods. The pods are covered with fine, bristle-like hairs that can cause irritation upon contact. The plant produces lavender to purple flowers arranged in racemes. Inside the pods are seeds, commonly referred to as beans, which are typically black or white, depending on the variety. These seeds are the primary source of its medicinal compounds.

Medicinal Properties

The seeds of Mucuna pruriens are rich in L-DOPA (levodopa), a direct precursor to the neurotransmitter dopamine. This compound is crucial in the management of Parkinson's disease, as it helps replenish dopamine levels in the brain. Additionally, the plant contains antioxidants, alkaloids, and other bioactive compounds that contribute to its therapeutic effects. These properties make it valuable in treating conditions like male infertility, nervous disorders, and as an aphrodisiac.

Advantages and Uses

• Neurological Health: Due to its high L-DOPA content, Mucuna pruriens is used to manage Parkinson's disease symptoms by improving motor control and reducing tremors.
• Reproductive Health: The plant is traditionally used to enhance libido and treat male infertility by improving sperm count and motility.
• Mood Enhancement: By increasing dopamine levels, it may help alleviate depression and improve overall mood.
• Antioxidant Properties: The presence of antioxidants helps combat oxidative stress, potentially reducing the risk of chronic diseases.

Using Methods

• Powdered Seeds: The seeds are dried and ground into a fine powder. A typical dosage ranges from 3 to 5 grams, mixed with water or milk, taken once or twice daily.
• Decoction: Boiling the seeds or roots to extract their active compounds, consumed as a herbal tea.
• Extracts: Standardized extracts are available in capsule or tablet forms, offering a concentrated dose of L-DOPA.

Harvesting and Preservation

Mucuna pruriens typically flowers around the monsoon season (July-August) and produces mature pods by December. Harvesting involves collecting the pods carefully to avoid skin irritation from the hairs. Once collected, the pods are dried, and the seeds are extracted. Proper drying is essential to prevent mold growth. The dried seeds should be stored in airtight containers, away from moisture and direct sunlight, to preserve their medicinal properties.

Conclusion

Mucuna pruriens stands as a testament to the profound knowledge embedded in traditional medicine systems. Its wide range of medicinal properties, from neurological support to reproductive health, underscores its significance. With proper usage and preparation, it offers a natural alternative for managing various health conditions. As with any medicinal herb, it is advisable to consult with a healthcare professional before incorporating it into one's health regimen.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस  Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ  Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :

Kaaulo, काउलो, कोह, नाकेम, नेपाली अर्जुन, Kaulo Arjuna, Machilus dutbiei

Kaalo Punarnawaa, कालो पुनर्नवा, Black Patagon

Seti Kareli, सेती करेली, तितेकरेली राम्री, तिताकरेल, Bitter Gourd

Thulo Pahelo Kapaas, ठूलो पहेँलो कपास बिरुवा, Cotton Yellow, Gossypiun birsutam

Kapas, कपास, सूत्रपुष्प, Cotton, Gossypiun herbaceum

Thulo Karkalo, ठूलो कर्कलो, मानकन्द, माने Gaint Taro, Alocaria species

Alocaria speciesThulo Karkaloठूलो कर्कलोमानकन्दमाने Gaint Taro

Katahar, कटहर, Artocarpus beterophyllus

 Bans Bata Baneko Kaagaj, बाँसबाट बनेको कागज, Paper From Bamboo
Nepali Speaking Practice through Books in Hindi and English

Master Hindi Speaking Through Indian Schools: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Master Hindi Speaking with Indian Railways: Practical Phrases with Nepali and English Translations

Learn Nepali with Mobile Phone Conversations including Hindi and English Translations

Master Hindi Speaking: Practice Through Movie information with Nepali and English Translations

Famous poem Of Upendra Subba उपेन्द्र सुब्बाका केही कबिताहरु

Some Top poem of Pandit Udayananda Aryal पं. उदयानन्द अर्ज्यालका केही कबिताहरु

Some Top Poem Of Ishwar Ballav, ईश्वरवल्लभका केही चर्चित कबिताहरु

Some Best Poem of Indira Prasai इन्दिरा प्रसाईका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Aahuti आहुतिका केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Momila मोमिलाका केही उत्कृष्ट कबिताहरु

Top Ten Poems Of R M Dangol आर. एम. डङ्गोल का केही कबिताहरु

Some Beautiful Poem Of Ashesh Malla अशेष मल्लका केही कबिताहरु

Some Best Poem Of Ambar Gurung अम्बर गुरुङका केही कबिताहरु

Top Ten Poems Of Amar Giri अमर गिरीका १० कबिताहरु

Some Best Poem Of Kedarman vyathit केदारमान व्यथितका केही कबिताहरु

 
Chhapakkai Phula PHulyo Nepali Song By Singers Kiran Gajmer, Melina Rai

Kunai Batoa Timi Yeklai -BY singers Itu Jojiju, Ram Bhakta Jojiju

Maaya Raichha Ra By singer Kali Prasad Baskota, Sadeekshya Kattel

Manoj Raj Songs Lyrics "Kaliyug Ma Nasha" "Aaja Bholi" "Yasto Euta Katha Raichha"

Nepali Lyrics Of Unko Priti Pahile Ho Ki By Singer : Prabin Bedwal, Rachana Rimal

Nira Singer : Kali Prasad Baskota

Rabin Sharma Top songs lyrics and chords collection

Raj Sigdel Top Seven Songs Lyrics " Yo Ta Jaali Sahar Ho" " Aankhama Kunai Sapana" " Chwassa Bijhne Timro Maya" "Chwassa Bijhne Timro Maya" " Bhulna Khojera Pani"

Sanjeev Singh All Hits songs lyrics and chords collection

Top three Song Lyrics Of Sukmit Gurung "Pal Pal Timrai" "O Mero Priyatam" "Chiso Batas Le"

-Singer - Aananda Karki

1974 AD Band All Songs Lyrics with Chords Including " Hidda Hiddai " and "Dherai Dherai Aauchha Manama"

Seto Kaauso, सेतो काउसो, श्वेतक्रौंच, बानरी, Mucuna pruriens – Read More