Kaapahal, काफल, कट्फल, कुस्पी, Wax Myrtle, Myrica esculenta ~ NepalAyurveds.com

Tuesday

Kaapahal, काफल, कट्फल, कुस्पी, Wax Myrtle, Myrica esculenta

यो ठन्डा लेकमा सदा हरियो रहने नयाँ वर्षतिर बैशाखतिर पाक्ने ४०-५० फिट अग्लो काफलले लोकप्रिय स्थान ओगटेको छ । काफल पाक्यो, काफल पाक्यो भन्ने चरीले अमृत फल मनुष्यलाई चैत- बैशाखमा खबर गर्छन् । पेटका रोगमा हितकारी फलहरू सर्वोत्तम 'क' फल खानका

लागि प्रत्येक वर्ष चरीले खबर गरेपछि गइहाल्नुपर्छ । काफलको बोक्रा टर्रो, गरम, यो वात, कफ, श्वास र जीर्णआमवात, अतिसारमा बहुत लाभदायक छ। सर्दीको कारणले टाउको दुखेको भए बायाँ नाकले बोक्रा धूलो सुँघ्ने र ३ ग्राम नुनसँग खाने गर्दा मस्तिष्कको पीडा हराउँछ । बोक्राकै काँढा पकाएर मुख कुल्ला गर्ने र दुखेको दाँतमा धूलो च्याप्ने र दन्तमन्जन गर्नुहोस्, राम्रोसँग सन्चो हुन्छ, ३-५ पटक । दममा काफल काँढा / क्वाथ / चिया बनाएर पिउनुहोस्, लाभ पुऱ्याउँछ। गृध्रसी वात (साइटीका) मा लगाउने तेल - काफल त्वक (बोक्रा ) आधा कि.ग्रा. चूर्ण, सरस्यूँ वा तोरीको तेलमा तामा या फलामे कराहीमा ५ ग्रामका दरले पटकपटक राखी ३ घण्टामा बिस्तारै मन्दाग्निमा पकाउनुपर्छ । जब सबै औषधि डढ्दछ, तब कपडछान गरी राखी दैनिक २ घण्टा बिहान र बेलुकी मालिस गर्यो भने पक्षघात र गृध्रसीवात १५ दिनमा पूरै ठीक पार्छ । काफलको चूर्ण आधा-एक चम्चा धूलो, घ्यू एक चम्चा, मह र मनतातो दूधसँग २ पटक खानुहोस् । तब आशातीत लाभ पाइनेछ । सबै वातव्याधिमा काफल भयङ्कर कामकारी औषधि हो । काफलचूर्ण ३-५ ग्राम र मिश्री १५ ग्राम मासिकधर्मको पाचौं दिनदेखि सातौँ प्रातः कालसम्म खाली पेटमा निराहार खाँदा बन्ध्यत्वनाश भई गर्भ धारण गर्ने योग्य हुन सक्दछिन्, कमजोर प्रकृतिलाई होइन । किनकि अति गर्मीको कारणले जलन र चिलाउने हुनसक्छ । दूध- घृतयुक्त खिचडी आधाघण्टा भरमा खुवाउनुहोस् । बिग्रेको घाउमा धूलो छर्ने र काफल पकाएर चिसो हिमपानीले धुने गर्नुपर्छ । मासिकधर्मको कष्टमा काफल ३ ग्राम, केशर ५ ग्राम, तिल ७ ग्राम र गुड २५ ग्राम १ लिटर दूधमा खानुपर्छ । काफलको धुनी - धुवाँलाई योनिमार्गमा पुऱ्याउने गर्नुहोस् । १५ मिनेटपछि हल्का भोजन लिनुपर्छ । गर्भाशयको सङ्कुचन विस्तार क्रिया बढ्ने हुनाले गर्मी बढेर आत्तिने हुनसक्छ । ज्यान दर्दमा खान सकिन्छ। महसँग हैजा या कुनै बिमारीमा हात-पाउ सबै ठन्डा शीतल हुँदा अदुवारस मिलाएर काफल बोक्रा मिहिन धूलो शरीरभर दल्नुहोस्, सुधार हुन्छ साथै खुदो या महसँग आधादेखि एक ग्राम चूर्ण मनतातो दूधसँग खान दिनुहोस् । काफल चूर्ण कृमिनाशक भएकाले जुकाहरू भएमा खाली पेटमा लगातार ३ दिन प्रातः कालमा चौथाई-आधा चम्चा लिनुहोस् । अग्निबलाबललाई ध्यान पुयाएर सेवन गर्नुहोस् र पाखोभरि काफलका बिरुवा लगाउनुहोस् । काफलको फलले कब्जियत नाश गर्छ । आन्द्रा सफा र रक्त वृद्धि गर्ने रुचिकारक उत्तम काफल गेडी अमृतले रक्तस्राव तत्काल रोक्छ । यसको गेडाको रसले रक्तक्यान्सरमा अि छिटो लाभ पुऱ्याउँछ।

परिचय

काफल (Myrica esculenta) नेपालको पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रमा पाइने एक सदाबहार रूख हो। यो रूख ४०-५० फिट अग्लो हुन्छ र यसको फल चैत-बैशाखमा पाक्छ। काफललाई अंग्रेजीमा "Wax Myrtle" भनिन्छ। यो फल नेपालीहरूको लागि केवल स्वादिष्ट मात्र नभई औषधीय गुणले भरिपूर्ण पनि छ। काफलको फल, बोक्रा, पात, र जरा सबै आयुर्वेदिक चिकित्सामा प्रयोग गरिन्छ। यसले मानव शरीरका विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्ने क्षमता राख्छ।

काफलका गुणहरू

काफलको बोक्रा टर्रो र गरम स्वभावको हुन्छ। यसले वात, कफ, श्वास, जीर्ण आमवात, र अतिसार जस्ता रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ। यसमा एन्टी-इन्फ्लामेटरी, एन्टी-ब्याक्टेरियल, एन्टी-फंगल, र एन्टी-प्यारासिटिक गुणहरू पाइन्छन्। यसले पाचन प्रणालीलाई सुधार गर्छ, रक्तस्राव रोक्छ, र कृमिनाशकको रूपमा काम गर्छ।

काफलका फाइदाहरू

१. पेटका रोगमा लाभदायक: काफलको फल पेटका विभिन्न रोगहरू जस्तै अपच, गैस, अल्सर, र अतिसारमा लाभदायक हुन्छ।
२. श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगमा: काफलको काँढा वा चिया बनाएर पिउने गरेमा दम, अस्थमा, र खोकी जस्ता रोगहरूमा आराम मिल्छ।
३. दाँत र मुख स्वास्थ्य: काफलको बोक्राको धूलोले दुखेको दाँतमा लगाउने गरेमा दन्तशूल हट्छ। यसले मुखको संक्रमण र गलग्रन्थिको समस्यालाई पनि नियन्त्रण गर्छ।
४. गर्भाशय सम्बन्धी समस्यामा: काफलको चूर्णले महिलाहरूमा गर्भाशयको सङ्कुचन र विस्तार क्रियालाई बढाउँछ। यसले मासिकधर्मको कष्टलाई कम गर्छ र बन्ध्यत्व नाश गर्छ।
५. कृमिनाशक: काफलको चूर्णले पेटका कृमिहरू मार्छ। खाली पेटमा यसको सेवन गरेमा कृमिहरू नष्ट हुन्छन्।
६. रक्तस्राव रोक्ने: काफलको गेडाको रसले रक्तस्रावलाई तत्काल रोक्छ। यसले रक्तक्यान्सर जस्ता गम्भीर रोगहरूमा पनि लाभ पुर्याउँछ।

काफलको प्रयोग विधि

१. काफलको चूर्ण: काफलको बोक्रा सुकाएर धूलो बनाउनुहोस्। यो धूलो घिउ, मह, र तातो दूधसँग मिसाएर खाने गरेमा पेटका रोग, कृमि, र अन्य शारीरिक समस्याहरूमा लाभ हुन्छ।
२. काफलको काँढा: काफलको बोक्रा वा पातलाई पानीमा उमालेर काँढा बनाउनुहोस्। यो काँढा श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोगहरूमा लाभदायक हुन्छ।
३. काफलको तेल: काफलको बोक्राको चूर्णलाई तोरीको तेलमा मिसाएर तातो पार्नुहोस्। यो तेलले गृध्रसी वात (साइटिका) र पक्षघात जस्ता रोगहरूमा लाभ पुर्याउँछ।
४. काफलको धुनी: काफलको धुनीले योनिमार्गमा पुर्याउने गरेमा गर्भाशय सम्बन्धी समस्याहरूमा लाभ हुन्छ।

काफलको तयारी

१. काफलको चूर्ण: काफलको बोक्रा सुकाएर धूलो बनाउनुहोस्। यो धूलो एउटा एयरटाइट कन्टेनरमा राख्नुहोस्।
२. काफलको तेल: काफलको बोक्राको चूर्णलाई तोरीको तेलमा मिसाएर मन्द आँचमा पकाउनुहोस्। जब सबै औषधि तेलमा मिसिन्छ, तब कपडाले छान्नुहोस् र तेललाई बोतलमा राख्नुहोस्।
३. काफलको काँढा: काफलको बोक्रा वा पातलाई पानीमा उमालेर काँढा बनाउनुहोस्। यो काँढालाई चियाको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।

निष्कर्ष

काफल (Myrica esculenta) नेपालको पहाडी क्षेत्रमा पाइने एक महत्त्वपूर्ण औषधीय रूख हो। यसले मानव शरीरका विभिन्न रोगहरूको उपचार गर्ने क्षमता राख्छ। काफलको फल, बोक्रा, पात, र जरा सबै आयुर्वेदिक चिकित्सामा प्रयोग गरिन्छ। यसले पेटका रोग, श्वासप्रश्वास सम्बन्धी रोग, दाँत र मुख स्वास्थ्य, गर्भाशय सम्बन्धी समस्याहरू, कृमिनाशक, र रक्तस्राव रोक्ने जस्ता गुणहरू राख्छ। काफलको चूर्ण, काँढा, तेल, र धुनी जस्ता विभिन्न रूपमा यसको प्रयोग गर्न सकिन्छ। यसरी काफल नेपालीहरूको लागि केवल स्वादिष्ट फल मात्र नभई एक औषधीय चमत्कार पनि हो।

Introduction

Kaafal, also known as Wax Myrtle, Myrica esculenta, काफल, कट्फल, or कुस्पी in Nepali, is a revered evergreen tree found primarily in the cooler regions of Nepal. Growing up to 40-50 feet tall, it is cherished for its juicy, sweet, and tangy berries that ripen around the Nepali New Year in April-May (Chait-Baishakh). Often signaled by the popular saying "काफल पाक्यो," birds are known to herald the arrival of these nutritious fruits. Besides its delicious fruits, Kaafal is widely recognized for its medicinal properties and extensive use in traditional Nepali medicine.

Properties of Kaafal

Kaafal possesses various therapeutic properties:

Astringent: Helps tighten tissues and reduce bleeding.
Anti-inflammatory: Reduces inflammation, especially in gastrointestinal and respiratory conditions.
Antibacterial and Antifungal: Effective against infections.
Digestive stimulant: Helps in improving digestion and relieving constipation.
Analgesic: Reduces pain, especially in conditions like sciatica and migraines.

The bark, fruit, and leaves of the Kaafal tree are used for their medicinal benefits, offering relief from various ailments, including digestive issues, respiratory disorders, and joint pain.

Advantages of Kaafal

Digestive Aid: Consuming Kaafal fruit improves digestion, cleanses the intestines, and enhances appetite.
Respiratory Health: The bark powder is beneficial in treating cough, asthma, and chronic respiratory conditions.
Pain Relief: Massage oil made from the bark can alleviate joint pain, sciatica, and muscle cramps.
Menstrual Health: Helps regulate menstrual cycles and reduces menstrual pain.
Antioxidant: Rich in antioxidants, it strengthens the immune system and detoxifies the body.
Anthelmintic: Destroys intestinal worms when taken in powder form on an empty stomach.

Uses of Kaafal

Fruit Consumption: Fresh berries are eaten raw for their taste and digestive benefits.
Bark Powder: Mixed with warm water, honey, or salt for various ailments.
Massage Oil: Prepared from bark powder and mustard oil for treating joint pain and sciatica.
Dental Care: Bark powder used as a natural toothpaste helps relieve toothache and gum infections.
Respiratory Relief: Kaafal bark tea is effective for asthma and bronchitis.

Methods of Using Kaafal

For Digestive Issues:

Take 1 teaspoon of Kaafal bark powder with warm water or honey twice a day.

For Respiratory Disorders:

Inhale the bark powder mixed with salt for sinus-related headaches.
Prepare a tea by boiling bark powder and drink it twice daily for asthma relief.

For Joint Pain and Sciatica:

Mix 500g of bark powder in mustard oil and heat it slowly for 3 hours.
Filter and store the oil, then apply it on affected areas twice daily.

For Menstrual Problems:

Mix 3g of Kaafal bark powder with 5g of saffron, 7g of sesame seeds, and 25g of jaggery.
Boil the mixture in 1 liter of milk and consume for relief from menstrual pain.

For Toothache:

Apply powdered bark directly to the affected tooth or gums.

Preparation Methods

Kaafal Churna (Powder):

Grind dried Kaafal bark into a fine powder.
Store in an airtight container for use in teas, pastes, or as a supplement.

Kaafal Tea:

Boil 1 teaspoon of bark powder in 1 cup of water for 10-15 minutes.
Strain and drink twice a day.

Kaafal Oil:

Mix bark powder in mustard oil and heat until the mixture turns dark.
Filter and store for use as massage oil.

Conclusion

Kaafal, with its numerous medicinal and nutritional benefits, holds a special place in Nepali traditional medicine and culture. From improving digestion and respiratory health to providing relief from joint pain and menstrual disorders, its versatility is unmatched. Regular consumption of Kaafal fruits and proper use of its bark powder can significantly enhance overall health. Additionally, promoting the plantation of Kaafal trees not only supports ecological balance but also

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :