Kaali Kaath, काली काठ, Glochidion bobenackeri ~ NepalAyurveds.com

Wednesday

Kaali Kaath, काली काठ, Glochidion bobenackeri

यो १५-२० फिट अग्लो रूख १८०० मिटर उचाइसम्ममा पाइन्छ । यसको फूल हरियो पहेँलो, फलभित्र गेडा हुन्छन्। यसको बोक्रा र गेडा पेटको रोगमा प्रयोग गरिन्छ । मात्रा : आधा- एक चम्चा केही दिन। यसको गेडाको अर्कले र काँढापानी प्रयोग गर्दा छिटो लाभ पुयाउँछ । यसको खोटो घाउ- खदिरालगायत चर्मरोगमा लगाउँदा आराम गर्छ ।

परिचय
काली काठ (Glochidion bobenackeri) एक औषधीय गुण भएको रूख हो जुन नेपाल लगायत विभिन्न देशहरूमा पाइन्छ। यो रूख १५-२० फिट अग्लो हुन्छ र मुख्यतया १८००

मिटरको उचाइसम्ममा पाइन्छ। यसको वानस्पतिक नाम Glochidion bobenackeri हो। यसको फूल हरियो-पहेँलो रङ्गको हुन्छ भने फलभित्र गेडा पाइन्छ। काली काठको बोक्रा र गेडा दुवै औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिन्छ। यो रूख नेपाली परम्परागत चिकित्सामा धेरै पुरानो समयदेखि प्रयोग हुँदै आएको छ।

नेपाल र अन्य देशहरूमा उपलब्धता
काली काठ नेपालको मध्य पहाडी क्षेत्रदेखि हिमाली क्षेत्रसम्म (१८०० मिटर उचाइसम्म) पाइन्छ। यो रूख नेपालका विभिन्न जिल्लाहरूमा प्राकृतिक रूपमा उम्रने गर्छ। नेपाल बाहेक यो भारत, चीन, म्यानमार, थाइल्याण्ड, लगायत अन्य एसियाली देशहरूमा पनि पाइन्छ। यसको प्राकृतिक बासस्थान ओसिलो जमिन र जंगली क्षेत्रहरू हुन्।

भौतिक गुणहरू
काली काठको रूख १५-२० फिट अग्लो हुन्छ। यसको बोक्रा खैरो रङ्गको हुन्छ भने पातहरू साना र हरियो रङ्गका हुन्छन्। यसको फूल हरियो-पहेँलो रङ्गको हुन्छ र फलभित्र गेडा पाइन्छ। यसको गेडा सानो र गोलाकार हुन्छ। यसको बोक्रा र गेडा दुवै औषधीय प्रयोजनका लागि प्रयोग गरिन्छ।

औषधीय गुणहरू
काली काठमा धेरै औषधीय गुणहरू पाइन्छन्। यसको बोक्रा र गेडा पेटको रोग, चर्मरोग, घाउखटिरा लगायत विभिन्न रोगहरूको उपचारमा प्रयोग गरिन्छ। यसको गेडाको अर्क र काँढापानीले पेटको रोगमा छिटो आराम दिन्छ। यसको खोटो घाउखटिरा र अन्य चर्मरोगहरूमा लगाउँदा आराम मिल्छ। यसमा एन्टिब्याक्टेरियल, एन्टिइन्फ्लामेटरी, र एन्टिअक्सिडेन्ट गुणहरू पाइन्छन्।

फाइदाहरू
काली काठको प्रयोगले निम्न फाइदाहरू पाइन्छन्:
१. पेटको रोगहरू जस्तै पेट दुख्ने, अपच, पेट फुल्ने लगायतमा आराम दिन्छ।
२. चर्मरोगहरू जस्तै घाउखटिरा, खजलो, दाद लगायतमा प्रभावकारी हुन्छ।
३. यसले शरीरको प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ।
४. यसको प्रयोगले शरीरबाट विषाक्त पदार्थहरू बाहिर निकाल्न मद्दत गर्छ।

प्रयोग विधि
काली काठको बोक्रा र गेडा विभिन्न तरिकाले प्रयोग गरिन्छ:
१. बोक्राको काढा बनाएर पेटको रोगहरूमा प्रयोग गर्न सकिन्छ। आधा-एक चम्चा बोक्राको चूर्ण पानीसँग मिसाएर खानुपर्छ।
२. गेडाको अर्क बनाएर पेटको रोगहरूमा प्रयोग गर्न सकिन्छ।
३. खोटो घाउखटिरा र चर्मरोगहरूमा लगाउन सकिन्छ।
४. काँढापानीको रूपमा पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ।

खेती, उत्पादन र संरक्षण
काली काठ प्राकृतिक रूपमा जंगलमा उम्रने गर्छ। यसलाई खेती गर्न पनि सकिन्छ। यसको बीउ वा काटेर रोप्ने विधिबाट खेती गर्न सकिन्छ। यसको बोक्रा र गेडा सुकाएर लामो समयसम्म संरक्षण गर्न सकिन्छ। बोक्रालाई छायाँमा सुकाएर चूर्ण बनाउन सकिन्छ भने गेडालाई सुकाएर पनि भण्डारण गर्न सकिन्छ।

निष्कर्ष
काली काठ एक महत्त्वपूर्ण औषधीय रूख हो जसले पेटको रोग, चर्मरोग लगायत विभिन्न रोगहरूको उपचारमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ। यसको प्रयोग नेपाली परम्परागत चिकित्सामा धेरै पुरानो समयदेखि हुँदै आएको छ। यसको उचित प्रयोगले धेरै रोगहरूबाट छुटकारा पाउन सकिन्छ। यसको संरक्षण र सतत उपयोगले प्राकृतिक स्रोतहरूको संरक्षणमा पनि मद्दत गर्छ। त्यसैले, काली काठको महत्त्वलाई बुझेर यसको संरक्षण र उचित प्रयोग गर्नुपर्छ।

काली काठ जस्ता औषधीय रूखहरूको संरक्षणले न केवल मानव स्वास्थ्यलाई फाइदा पुगाउँछ, तर प्राकृतिक वातावरणको संतुलन कायम राख्नमा पनि मद्दत गर्छ। यसरी, यसको महत्त्वलाई बुझेर यसको संरक्षण र सतत उपयोग गर्नुपर्छ।

Introduction

Glochidion bobenackeri, locally known as "Kaali Kaath" (काली काठ) in Nepal, is a small deciduous tree belonging to the Phyllanthaceae family. This species is native to various regions, including Nepal, and holds significant value in traditional medicine. The genus Glochidion comprises approximately 300 species distributed from Madagascar to the Pacific Islands.

Availability in Nepal and Other Countries

In Nepal, Kaali Kaath thrives at elevations up to 1,800 meters, commonly found in hilly and mountainous regions. Beyond Nepal, Glochidion species are distributed across South and Southeast Asia, including countries like India, Myanmar, and Thailand. For instance, Glochidion velutinum is prevalent in India, Burma, and Pakistan, while Glochidion eriocarpum is utilized in traditional Chinese medicine.

Physical Properties

Kaali Kaath typically grows to a height of 15-20 feet (approximately 4.5-6 meters). The tree exhibits greenish-yellow flowers and bears fruits containing seeds. The species is monoecious, meaning individual flowers are either male or female, but both sexes can be found on the same plant. It is adaptable to various soil types, including light (sandy), medium (loamy), and heavy (clay) soils, and can grow in semi-shade or full sun, preferring moist soil conditions.

Medicinal Properties

Various parts of Glochidion species are utilized in traditional medicine. For example, the Nicobarese people have attested to the medicinal properties found in Glochidion calocarpum, stating that its bark and seed are effective in treating abdominal disorders associated with amoebiasis.

Similarly, Glochidion velutinum has been traditionally used to treat ailments such as diabetes, inflammation, cancer, and wound healing.

These medicinal properties are attributed to the plant's phytochemical constituents, which may include flavonoids, tannins, and saponins.

Advantages and Uses

The primary advantage of Kaali Kaath lies in its medicinal applications. The bark and seeds are traditionally used to treat stomach ailments, including dysentery and diarrhea. Additionally, the plant's resin is applied topically to wounds and skin conditions such as eczema, providing relief and promoting healing. The leaves of certain Glochidion species are also used to treat edema, kidney troubles, and snakebites.

Using Methods

Internal Use: For digestive issues, a decoction of the bark or seeds is prepared. The recommended dosage is half to one teaspoon taken daily for a few days. This preparation helps alleviate symptoms of stomach disorders.
Topical Application: The resin extracted from the tree can be applied directly to wounds, eczema, and other skin conditions to promote healing and provide relief from symptoms.

Harvesting and Preservation

Harvesting: The bark and seeds should be collected during the appropriate season when they are most potent. It's essential to harvest responsibly to ensure the sustainability of the species.
Preservation: After harvesting, the plant materials should be cleaned and dried thoroughly to prevent mold and degradation. Proper drying involves placing the materials in a well-ventilated, shaded area until they are crisp. Once dried, they should be stored in airtight containers away from light and moisture to maintain their medicinal properties.

Conclusion

Kaali Kaath (Glochidion bobenackeri) is a valuable medicinal plant native to Nepal and other parts of Asia. Its various parts have been traditionally used to treat a range of ailments, particularly digestive and skin-related issues. Proper harvesting and preservation methods are crucial to maintain its efficacy and ensure the sustainability of this species. As with any medicinal plant, it's essential to use Kaali Kaath responsibly and consult with healthcare professionals before incorporating it into treatment regimens.

Reference

दतिवन Washerman’s Plant (Achyranthes aspera अपामार्ग): Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ज्योतिष्मती Jyotishmati (Black Oil Tree) – Intellect Tree (Celastrus paniculatus) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

लाली गुराँस Lali Gurans (Rhododendron campanulatum) – Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Rhododendron

Kooth (Saussurea Lappa) – कूठ Benefits, Uses, and Medicinal Properties of Costus Root

काने झार Commeline Benghalensis (Kane Jhaar) – Medicinal Uses, Benefits, and Overview

गिँदरी Premna Serratifolia L. (Gindari): Benefits, Medicinal Uses, and Importance

पाञ्चान Ougeinia oojeinensis (Paanchan): तिनिश Medicinal Uses, Benefits, and Ecological Importance

बोके टिमुर Zanthoxylum Armatum (Boke Timur) Benefits, Uses, and Medicinal Properties

ठूलो नीम Thulo Neem: महारूख Medicinal Benefits, Uses, and Natural Remedies

सिउँडी Siudi (Euphorbia Neriifolia) Uses, Benefits, Side Effects, and Medicinal Properties

काठेकार, फर्कफल, काठआँवली, Averrhoe acida :